Vragen aan jezelf: hoe bereid je jongeren voor op het leven?
Vragen aan jezelf: hoe bereid je jongeren voor op het leven?
door Thijs SinsTijdens een heerlijke discussieavond op de Nieuwmarkt mondde het gesprek uit in eensgezindheid toen het over onderwijs ging. Daarop las ik zondag het interview met René Gude in NRCnext, hij pleit voor de invoering van filosofie op alle middelbare scholen. Twee dagen later kreeg ik het redactio
neel commentaar van Katrien Gottlieb - 360 magazine - onder mijn neus geduwd, zij stelt in haar magazine het Amerikaanse onderwijssysteem aan de kaak; “Topuniversiteiten kweken daar vooral hele slimme, maar tegelijk wereldvreemde, angstige technocraten.Nadat ik dinsdagochtend op de voorpagina van de Volkskrant las dat Asscher het onderwijssysteem creatiever zou willen maken, was de cirkel rond: wij moderne mensen lijken steeds minder te weten waar het leven nu echt om draait. Sterker nog, onze gehele maatschappij werkt vervreemding steeds meer in de hand. Dat begint al met ons onderwijssysteem, dat zich volkomen heeft gericht op de positie in de arbeidsmarkt en niet op het afleveren van zelfbewuste jongeren.
Vandaar dat ik mezelf afvraag, hoe bereid je jongeren voor op het leven in deze maatschappij? Anders gezegd, hoe voorkom je terugkerende welvaartsproblemen als: burn-out, keuzestress, faalangst en depressiviteit. Mijns inziens begint dat bij de begeleiding van scholieren en jongvolwassenen in het maken van levenskeuzes.
Feitjes leren
Het huidige systeem is vooral gericht op de verwerving van kennis. Maar in mindere mate op hoe je die kennis op je eigen leven zou kunnen toepassen. Waar het om draait is dat jongeren volgestampt worden met modulaire kennis, maar wat ze niet leren, is waarom ze al die feitjes leren. Laat staan dat ze leren wat er überhaupt voor hen belangrijk is in het leven. Van de romein Seneca leerden we al dat iemand die veel feitenkennis heeft, niet per definitie een gelukkiger mens is.De noodzaak hiervoor valt samen met onze moderne tijd. Nu ideologie en religie niet langer als moreel kompas gelden, hebben mensen behoefte aan een richtinggevend perspectief op het leven. Bij voorkeur eentje die mensen niet in de handen drijft van extremisme of populisme.In onze huidige liberale samenleving bestaat een overvloed aan keuzes. Dat geeft een enorme verantwoordelijkheid om te slagen in het leven. Ben je niet gelukkig, dan is het je eigen schuld. Ik heb gemerkt: dat is een behoorlijke opgave voor een filosoof, laat staan voor een scholier van 16. Waarom niet wat hulp bieden bij deze ontwikkeling?
Zelfkennis
Je zult scholieren en studenten daarom moeten leren eigen morele keuzes te maken, eenmaal behept met die gave zullen zij andere eisen stellen aan de wereld waarin zij leven en worden de uitwassen van ons huidige systeem als vanzelf gemarginaliseerd.
Ik pleit dan ook voor een vorm van begeleiding op de middelbare school op het gebied van morele vaardigheden, zelfkennis en identiteit. Misschien denk je: zit een kind, dat net de eerste stappen richting het volwassen leven zet, te wachten op zelfreflectie?Jazeker. Er wordt immers wel verwacht dat ze een bepaald vakkenpakket kiezen, waarmee de vervolgopleiding wordt afgebakend. Daarna komt je studiekeuze, waar tegenwoordig ook geen foutmarge meer in mag zitten, studeren moet immers efficiënter. Deze wordt doorgejakkerd om vervolgens zo snel mogelijk klaar te zijn voor de arbeidsmarkt. Competitief en gedreven, ja! Maar ook doelloos, onzeker en een grote kans op burn-out en depressie. Er is ze namelijk nooit geleerd wat het betekent om zichzelf te zijn, een eigen moraliteit te ontwikkelen of waar het om draait in het leven.Tot besluit, geen woorden maar daden. Ik wil een oproep doen aan alle mensen die betrokken zijn bij het onderwijs. Wil jij je hard maken voor deze zaak? Laat het mij weten.Thijs Sins, AmsterdamBronnen:- Volkskrant, 30 september 2014; Asscher: robot bedreigt veel banen.- NRC Next, zaterdag 27 september 2014; Interview met René Gude.- Stuur uw kind niet naar Harvard (of Yale, of Stanford), William Deresiewizc, 360 magazine jaargang 3, nummer 64.[contact-form-7 id="2094" title="Contactformulier"]