Cursus 'Existentiële Vragen'

Cursus 'Existentiële Vragen'

Vragen over de essentie van het leven.

Wat is de aard van de werkelijkheid? Wat is de zin van het leven? Hoe te leven? Deze vragen zijn van alle tijden. Maar met name de Verlichting heeft nieuwe stromingen doen ontstaan die onze zienswijze over deze fundamentele vragen sterk hebben beïnvloed.Bij de start van deze cursus beginnen we dan ook bij een zeer invloedrijk Verlichtingswerk. Het betreft Kants inzicht over de basis van onze kennis van de werkelijkheid. Kants zogenaamde Copernicaanse revolutie.In reactie op Kant en het Verlichtingsdenken zijn meerdere filosofische stromingen ontstaan die ieder een eigen visie hebben op de werkelijkheid. Zij pogen de essentie van onze werkelijkheid te duiden en daaruit volgt dan ook een betekenisgevend perspectief op het leven. Aangezien deze stromingen altijd ter discussie hebben gestaan is er ook sprake van tegengeluid, met in het kielzog vaak een totaal tegenovergesteld wereldbeeld.

Historische lijn

In deze cursus volgen we de historische lijn in het ontstaan van belangrijke filosofische stromingen vanaf de Verlichting. Het is belangrijk om deze geschiedenis van de filosofie te doorlopen omdat alle belangrijke stromingen in elkaar grijpen of reageren op de voorgaande. Er wordt een overzichtelijke selectie geboden door in te gaan op belangrijke vertegenwoordigers en enkele tegenstanders van: het idealisme, de levensfilosofie, het existentialisme, de fenomenologie, het pragmatisme en het humanisme.

Onze werkelijkheid

Wij beginnen onze zoektocht naar de de aard van de werkelijkheid met Immanuel Kant. In zijn Kritiek van de Zuivere Rede geeft hij een aanzet voor het Duits idealisme van Hegel. Onder meer in reactie op Kant en het idealisme is de fenomenologie ontstaan, die zich uitstrekt van Husserl tot Levinas. Volgens hen kan alleen de directe of intuïtieve ervaring ons iets over de essentie van de werkelijkheid vertellen.Gelijktijdig ontstond ook de existentialistische filosofie. Zij beschouwt de wereld vooral zonder diepere betekenis. Daar sluiten ook pragmatisten als William James en Richard Rorty zich bij aan. Zij beogen een meer pragmatische kijk op het leven en zijn wars van een zogenaamde essentie van het bestaan.

Huidige vraagstukken

Daarmee zijn wij aangekomen in onze huidige postmoderne tijd. Waarin men tot het besef is gekomen dat een eenduidig antwoord over de aard van de werkelijkheid niet bestaat. Alle genoemde stromingen claimen ieder hun eigen subjectieve waarheid, maar geen van allen heeft hem in pacht.De verschillende inzichten over de werkelijkheid  vormen een opbouw naar ons eigen leven. Wanneer je bekend bent met deze verschillende visies, dan vloeit daar ook vaak een persoonlijke levensvisie uit voort. Deze persoonlijke zienswijze is van grote waarde bij het beantwoorden van de existentiële vragen waar wij vandaag de dag mee worstelen. Dit zijn vragen die op onszelf betrekking hebben; Wie ben ik eigenlijk? Wat is mijn ware identiteit? Hoe moet ik leven?Wie er in slaagt deze vragen voor zichzelf te beantwoorden zal meer innerlijke rust (Ataraxia) ervaren, bevrijd zijn van existentiële angsten en een duidelijke visie hebben op het goede leven.Met deze belofte in ons achterhoofd zullen we ons wijden aan de vragen over ons bestaan. Daarbij zullen we pogen onze postmoderne identiteit te verhelderen met werk van socioloog en filosoof Zygmunt Bauman. Om daarna de reeks te besluiten met een (humanistische) zienswijze die wel eens oplossing zou kunnen zijn voor diverse maatschappelijke vraagstukken; De levenshouding van het welbegrepen (of moreel gefundeerde) eigenbelang. 

Reader en programma

In de reader wordt uitsluitend gewerkt met de originele teksten van de desbetreffende filosofen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van gezaghebbende Nederlandse vertalingen. De reader zal werken bevatten  van de volgende filosofen:  Immanuael Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Arthur Schopenhauer, William James, Martin Heidegger, Emmanuael Levinas en Zygmunt Bauman.Het programma volgt ook bovenstaande volgorde. Elke 2 weken zal steeds het werk van één filosoof met de bijbehorende stroming aan bod komen.

Interesse?

De cursus Existentiële vragen wordt periodiek en op aanvraag gegeven. Neem contact met ons op meer informatie.